Impressie branchebijeenkomst gehandicaptenzorg

Kwaliteitskader gehandicaptenzorg en toezicht: hoe verder?

Opzet van de bijeenkomst

Op woensdag 30 maart 2022 organiseerde de NVTZ branche Gehandicaptenzorg een online bijeenkomst over de evaluatie van het kwaliteitskader gehandicaptenzorg en de rol van de raad van toezicht in het goed toezien op kwaliteit. De belangstelling voor de bijeenkomst was groot met ruim 60 aanmeldingen. Na de opening door brancheambassadeur Hans Waardenburg, besprak Marie-Jeanne Schiffelers, managing director USBO advies, de belangrijkste conclusies van het evaluatieonderzoek. Dit werd gevolgd door een interview met Annemarie van Dalen, als bestuurslid van de VGN. In subgroepen praatten de rvt-leden door over de consequenties van de bevindingen voor raden van toezicht.

Brede steun voor bedoeling van het kader

Een constatering was dat raden van toezicht positief staan tegenover de intentie van het kwaliteitskader. Deelnemers benadrukten dat het ‘kader van ons is’ en dat de sector zelf aan zet is als het gaat om het waken over de bedoeling van het kader: Een overzichtelijke benadering van kwaliteit waarin de persoon met een handicap centraal staat, met balans tussen regels en waarden om zo het leren en verbeteren in de organisatie en de sector te versterken. Die insteek moet gekoesterd en bevorderd worden, bijv. door reflectie methodisch niet te nauw te benaderen en ook de visitatie als een intercollegiaal leerproces in te richten.

Rol van de raden van toezicht?

Een vaststelling was ook dat raden van toezicht weinig aandacht krijgen in de evaluatie. Misschien is dat een positief gegeven in de zin dat raden van toezicht vooral een ondersteunende rol richting de organisatie en bestuurders spelen, maar de deelnemers vonden niettemin dat er wel degelijk een belangrijke rol voor hen is weggelegd. Dat waar je aandacht aan besteed als raad van toezicht, geeft een belangrijk signaal naar de organisatie. Deelnemers spraken met elkaar bijvoorbeeld over de vragen die je stelt of de informatie die je als raad van toezicht vraagt over kwaliteit: is de balans nog te veel op ‘harde’ cijfers in plaats van de meer kwalitatieve informatie over het perspectief van cliënten en het proces van leren in de organisatie? Moeten raden van toezicht bijv. meer in de organisatie zijn om het primair proces en de dilemma’s in de dagelijkse uitvoering te begrijpen? Om zo in raden van toezicht de wereld van de werkvloer beter in balans te brengen met de wereld van de rapportage?

Omgaan met spanning tussen regels en waarden

In de evaluatie wordt gewezen op de belangrijke functie die bestuurders hebben bij het al dan niet ‘dichtregelen’ van de professionele ruimte die zorgverleners nodig hebben om maatwerk te kunnen leveren binnen de bedoeling die de organisatie nastreeft. Deelnemers waren van mening dat hierin ook de rol van raden van toezicht essentieel is: Het kunnen werken vanuit vertrouwen is niet iets dat ontstaat door regels simpelweg weg te halen. Het is een actief proces dat ‘georganiseerd’ moet worden. Zorgverleners moeten elkaar (kunnen) versterken in het goed afstemmen op de wensen van de individuele cliënt. Met als uitgangspunt: De ultieme verantwoording over kwaliteit moet zich richten op de cliënt en verwanten. In dialoog. De evaluatie laat zien dat organisaties in de gehandicaptenzorg ervaren last te hebben van eisen ‘van buiten’, terwijl externe stakeholders aangeven de ontwikkeling in de sector juist te willen ondersteunen. De raad van toezicht kan actief uitdragen dat de organisatie professionele ruimte mag nemen om cliëntgericht en lerend te zijn, en ook in situaties wanneer het erop aankomt (bij een incident bijvoorbeeld) een krachtig signaal afgeven.

Dialoog versterken

Om het leren in organisaties te versterken, wordt in de evaluatie voorgesteld om dialoog op operationeel, tactisch en strategisch niveau aan te moedigen. In het primair proces zou dialoog voorrang moeten hebben op het instrumentarium zoals een compleet ingevuld ondersteuningsplan met doelen. En op strategisch niveau kunnen raden van toezicht en bestuurders meer de dialoog opzoeken, bijvoorbeeld met andere bestuurders, met raden van toezicht onderling en met externe stakeholders.

Gemeenten

Een ander punt dat aandacht kreeg op de bijeenkomst, was de rol en de samenwerking met gemeenten. De ervaring van de deelnemers sloot aan bij de observatie in de evaluatie dat de samenwerking met gemeenten in de gewenste ontwikkeling van kwaliteit van zorg momenteel gemiddeld minder soepel verloopt dan met de zorgkantoren: Zorgkantoren sturen beter mee in de ontwikkeling van een lerende en reflectieve cultuur ten behoeve van cliëntgerichte zorg. De ervaringen van deelnemers aan de bijeenkomst met de IGJ waren wisselend. Annemarie van Dalen gaf aan dat de VGN bespreekt hoe zij als brancheorganisatie hierin een rol kan spelen.

Vervolg

De NVTZ sloot de bijeenkomst af met de uitnodiging aan de VGN om gezamenlijk de uitkomsten van de evaluatie en de resultaten van de branche bijeenkomst te bespreken en te bepalen hoe raden van toezicht geholpen kunnen worden om de gewenste ontwikkelingen te ondersteunen. Met deze belofte en het uitspreken van dank aan de deelnemers van de bijeenkomst sloot Hans Waardenburg de bijeenkomst af.

De branchebijeenkomst werd georganiseerd door Hans Waardenburg NVTZ-brancheambassadeur gehandicaptenzorg. Hij organiseert in het najaar van 2022 een volgende branchebijeenkomst voor toezichthouders in de gehandicaptenzorg. Heeft u vragen of suggesties aan Hans Waardenburg, dan kunt u zich richten tot bureau@www.nvtz.nl.