23 november 2023

Het vergt als toezichthouder lef en inzicht om van de gebaande paden af te wijken

De rol van de huidige intern toezichthouder is veranderd. In plaats van achteruitkijken moeten toezichthouders steeds meer met het bestuur nadenken over en acteren op de zaken die in de toekomst liggen. Door innovatie, mede extra aangejaagd door de vraagstukken over duurzaamheid, budgetten, toenemende vergrijzing en arbeidsschaarste, is de noodzaak ontstaan om de organisatie daar goed op in te richten, stelt NVTZ-voorzitter Aad Koster.

De Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ) viert dit jaar haar 30-jarig jubileum. In de afgelopen decennia zijn er de nodige veranderingen en ontwikkelingen geweest in de rollen die toezichthouders vervullen. In een reeks blogs gedurende dit jubileumjaar willen we bij een aantal aspecten stil staan en ook een blik vooruitwerpen. Eén ding kunnen we vaststellen: toezichthouden is inhoudelijk veranderd, doordat de vraagstukken waarmee de sector te maken heeft complex zijn en sterk samen hangen met maatschappelijke ontwikkelingen.

Er gebeurt veel in onze sector. De innovaties, technische en sociale, gaan hard en ze zijn hard nodig om de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg en welzijn te behouden in een wereld waar de bevolking vergrijst en waar schaarste is aan medewerkers. Om als rvt van waarde te kunnen blijven, is het belangrijk om het takenpakket, de rol en de opstelling van de interne toezichthouder mee te laten bewegen. Alertheid is gevraagd van toezichthouder en bestuurder om de (technologische) ontwikkelingen te verkennen, de gevolgen daarvan voor kwaliteit van leven van een cliënt in kaart brengen, de visie op innovatie en de strategische betekenis daarvan te stroomlijnen. Er komt als rvt heel wat op je bordje.

Innovatie en verandering

De rol van de huidige intern toezichthouder is van achteruitkijken veel meer veranderd in met het bestuur nadenken over en acteren op de zaken die in de toekomst liggen. niemand weet deze brengt. Het vergt als toezichthouder lef en inzicht om van de gebaande paden af te wijken. Als rvt wil je achter de bestuurder staan, met de bestuurder meedenken, ook over de eventuele risico’s. Je kunt bepaalde veranderingen in de organisatie niet altijd tegenhouden, ook dat inzicht kan de rvt aan de bestuurder meegeven. Kortom, een toezichthouder speelt een belangrijke rol in de transformaties waar de zorg mee te maken heeft.

Stelling: Eén van de verantwoordelijkheden van raden van toezicht is het volgen van innovaties en nieuwe wetenschappelijke inzichten in de sector zorg en welzijn. Om vervolgens naar het handelingsperspectief te kijken en innovaties op bruikbaarheid en toegevoegde waarde te beoordelen, vanuit het perspectief van de cliënten, patiënten, verwanten en professionals. De rvt’s worden daarmee uitgedaagd na te denken over de eigen rol als raad om van waarde te blijven voor de organisatie.

Ondersteuning van de NVTZ

De NVTZ ondersteunt haar leden met informatieve bijeenkomsten waarin dialoog over diverse thema’s gestimuleerd wordt, door opleidingen aan te bieden die op vragen over ‘Innovatie en Verandering’ aansluiten door de NVTZ Academie. Daarnaast hebben we de handreiking ‘De rol van raad van toezicht bij innovatie’ uitgebracht. Daarin bespreken we verschillende themavelden met daarin de rol van de rvt als hoeder van de dialoog van de door de organisatie opgebouwde waarden enerzijds en de noodzaak van de organisatie om te veranderen en te innoveren om van waarde te kunnen blijven anderzijds. Ook buigen de commissies Innovatie & Advies en de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) van de NVTZ zich over ontwikkelingen en innovaties en de gevolgen voor de governance.

Toekomstbestendig

De sociale en technische innovaties vragen voortdurende aandacht van de rvt om samen het bestuur de invloed van de omgeving daarvan te verkennen. Het is belangrijk om met de bestuurders en alle partijen in de regio af te stemmen, hoe we het maatschappelijk belang en de toegankelijkheid van zorg en welzijn blijven dienen. We trekken als NVTZ samen op met de commissies, inhoudsdeskundigen, gemeenten en alle belanghebbenden in de sector en politiek, om onze leden handvatten en inzichten te geven en samen de rol van de rvt’s toekomstbestendig te maken. Een denktank van jonge toezichthouders heeft nieuwe ideeën over deze toekomstige rol. We praten met hen hierover verder op ons jubileumfestival op 29 en 30 november. 

Ik ontmoet jullie daar graag.

Aad Koster
Voorzitter NVTZ