Interview met Iris van Geel over jonge toezichthouders en stigma’s

In augustus 2022 publiceerde ZorgVisie een interview met Aad Koster, voorzitter van de NVTZ, over de wenselijkheid van ‘vers bloed’ binnen raden van toezicht van zorginstellingen. Dit interview lokte veel reacties uit, waaruit bleek dat er wel degelijk animo bestaat onder jongvolwassenen om tot een raad van toezicht toe te treden. Wat óók bleek, was dat zij simpelweg geen plek konden vinden: veruit de meeste profielschetsen voor een vacature zijn gericht op iemand met aantoonbare jarenlange werkervaring, bij voorkeur als toezichthouder. Hoewel we verwachten dat de profielschetsen meer divers zullen worden richting de deadline voor de implementatie van de eisen uit de Wet toetreding zorgaanbieders, is onderstaand interview met Iris van Geel van groot belang voor de zittende raden van toezicht. De hoop is dat bij hen het besef indaalt dat jongvolwassenen van grote toegevoegde waarde voor de raad en de organisatie kunnen zijn.

Iris van Geel studeerde rechten in Nijmegen en is direct daarna begonnen aan een fulltimebaan in de advocatuur. Daar houdt ze zich voornamelijk bezig met commercieel contracten – en aansprakelijkheidsrecht. Daarnaast is ze toezichthouder bij twee zorgorganisaties.

Wie is Iris van Geel?

Iris van Geel is 28 jaar, advocaat bij Dirkzwager en toezichthouder bij twee zorginstellingen. Iris is het levende bewijs dat je geen senioriteit of tientallen jaren aan werkervaring nodig hebt om toezichthouder in de zorg te kunnen zijn. In dit interview komen we meer te weten over wie Iris is, hoe ze in de wereld van toezichthouden terecht is gekomen en hoe ze denkt over de stigma’s die aan ‘de toezichthouder’ kleven. Ook vertelt ze over haar ervaringen met www.wtzatoezicht.nl.

En hoe ben je in de wereld van het toezichthouden terechtgekomen?

“In november 2021 ben ik door een kennis uit mijn netwerk benaderd voor een toezichthoudende functie bij Empower Psychotherapie. Dat is een GGZ-aanbieder in Groningen en Amsterdam die nu net zeven jaar bestaat. De organisatie van de instelling zocht in verband met de vereisten van de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) een derde commissaris. De voorkeur ging uit naar iemand met een juridische achtergrond, die zich o.a. bezig kon houden met de implementatie van relevante wet – regelgeving. Ze zochten een jonge en frisse commissaris, omdat de organisatie zelf ook nog relatief jong is. Ik heb vervolgens gesprekken gehad met de twee directeuren en de twee commissarissen en ben in maart 2022 officieel benoemd.”

Je hebt nóg een toezichthoudende functie. Hoe ben je daarin terechtgekomen?

“Op LinkedIn zag ik het Wtza-intern toezichtprogramma van de NVTZ voorbijkomen. Op grond van de Wtza moeten ook veel kleine zorgorganisaties drie toezichthouders aanstellen. Dat is geen gemakkelijke opgave. Het leek mij goed om bij nog een zorgorganisatie een toezichthoudende functie te bekleden, zodat ik mij in het toezichthouden verder kon ontwikkelen. Aangezien ik inmiddels stappen had gezet in mijn rol als portefeuillehouder juridische zaken bij Empower Psychotherapie en ik in mijn agenda nog ruimte  had, leek mij dit een mooie mogelijkheid om een kleine organisatie te helpen. Daarom heb ik besloten om mij via het platform van www.wtzatoezicht.nl in te schrijven. Via het platform ben ik samen met twee andere toezichthouders gematched aan een startende zorgorganisatie die persoonlijke begeleiding en verzorging aan ouderen wil aanbieden.”

Wat is je ervaring met het platform van www.wtzatoezicht.nl?

“Om de inschrijving te voltooien moest ik een aantal vragenlijsten invullen, die kort gezegd waren gericht op ‘wat kun je, wat doe je en wat wil je?’. Op basis daarvan kunnen organisaties zoeken op bijvoorbeeld de kwaliteiten die jij hebt opgegeven. Toen ik de vragenlijst had ingevuld, heeft iemand van het platform met mij gebeld om samen de vragenlijst nog na te lopen. Dat vond ik fijn en professioneel. Vervolgens was het afwachten of een organisatie mij op basis van mijn profiel wilde benaderen. Na twee maanden werd ik gebeld met de vraag of ik geïnteresseerd was in een toezichthoudende functie bij een startende zorgorganisatie. Deze organisatie kon niet beginnen met het verlenen van zorg voordat het toezicht op orde was. Vervolgens heb ik telefonisch contact gehad met de (aankomende) directie van de organisatie. De twee andere toezichthouders zijn ook via het platform geworven. Het klikte goed tussen ons drieën. Begin januari is de akte van oprichting van Visite Zonder Zorgen gepasseerd bij de notaris en kunnen we nu echt van start, maar ook in het voortraject hebben we samen al heel wat gedaan. Zo hebben we onder andere geadviseerd over de inrichting en aanpak van de organisatie. Deze organisatie staat nog echt in de kinderschoenen, wat het voor mij spannend maakt, maar ook wel heel leuk. Aangezien we vanaf moment één betrokken zijn, is er alle ruimte om samen de gang van zaken vorm te geven.”

Jij bent zelf benaderd om toezichthouder te worden. Heb je daarvoor ooit gedacht dat het iets voor jou was?

“Als advocaat werk ik voornamelijk voor bedrijven en organisaties op directieniveau. Daarbij heb ik regelmatig een adviserende rol. Dat sluit eigenlijk heel goed aan bij wat een toezichthouder doet, namelijk de directie adviseren. Toezichthouden op de organisatie is breder. Dat aspect is nog wel nieuw voor mij. Maar ik had wel al ervaring met het adviserende gedeelte. En het gaat vaak over bredere, actuele onderwerpen, zoals goed werkgeverschap, personeelstekorten, werkcultuur, de kwaliteit van zorg etc. Onderwerpen waar ik over mee kan praten. Ik wil mijn expertise en ervaring graag delen. Omdat ik zelf (voornamelijk) in een commerciële praktijk werk, vind ik het ook fijn om nu via de zorgsector meer maatschappelijk betrokken te zijn. Ik had niet verwacht dat ik die ambitie zo snel zou realiseren. Ik dacht aanvankelijk dat je minstens een aantal jaar werkervaring moest hebben om überhaupt lid te mogen zijn van een toezichthoudend orgaan. Daarom ben ik er ook nooit actief naar op zoek gegaan. Toen ik zelf benaderd werd, was ik meteen erg enthousiast.”

Wat breng jij mee in je functie van toezichthouder?

“In het begin heb ik bijvoorbeeld bij Empower de bestaande juridische processen van de organisatie onder de loep genomen, maar als toezichthouder houd ik mij in principe met alle zaken bezig, die voor de raad relevant zijn. Op juridisch vlak heb ik mij met name gericht op de Wtza, de Governancecode Zorg 2022 en de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018). Met mijn juridische kennis heb ik het bestuur en de organisatie direct kunnen helpen. Ik vind het mooi om te zien dat ik direct van toegevoegde waarde kan zijn. Als gevolg van de Governancecode Zorg 2022 en de Wtza moet het intern toezicht ‘scherper’ zijn dan voorheen. Vandaar dat sinds mijn komst een aantal veranderingen heeft plaatsgevonden, met name intern. Zo heeft de raad van commissarissen een transitie ondergaan; van een orgaan dat af en toe werd geconsulteerd naar een orgaan dat proactief toezicht houdt. Daarnaast is de rolverdeling binnen zowel de raad van commissarissen als tussen de raad van commissarissen en het bestuur verduidelijkt en geprofessionaliseerd. Ook die professionaliseringsslag werd door het bestuur en de medecommissarissen enthousiast ontvangen. Dat was een mooie mijlpaal. Het is niet de bedoeling dat je op de stoel van de bestuurder gaat zitten, maar er zijn veel onderwerpen waar je als toezichthouder over kan meedenken en adviseren. Als je ervoor zorgt dat dit op een nette manier gaat, kun je het bestuur goed helpen.”

Op welke wijze heeft jouw leeftijd invloed op je positie binnen de raad?

“Ik denk niet dat mijn positie binnen de raad per se beïnvloed wordt door mijn leeftijd. Ik heb een eigen visie op hoe goed toezicht eruitziet en wanneer het juridisch klopt.Misschien is die aanpakkersmentaliteit iets wat bij jongere personen past, maar ik denk dat er ook genoeg jongvolwassenen zijn die toekijken en zich aanpassen. Bij de ene zorginstelling waar ik toezicht houd, had de raad van commissarissen een vrij passieve rol, mede omdat de organisatie het gewoon heel goed deed. Veel ging op basis van vertrouwen. Toen ik binnenkwam dacht ik: ‘vertrouwen is heel mooi, maar als er iets misgaat, dan heb je een probleem. Welke kaders zijn er en welke afspraken zijn er gemaakt?’ Ik ben kritisch ingesteld en was van mening dat, in het belang van de organisatie, het toezicht aangescherpt moest worden. Ik zie dat als mijn verantwoordelijkheid. Gelukkig kreeg ik iedereen mee. Bij de andere zorginstelling hadden de overige leden van de raad van commissarissen, die in leeftijd niet ‘jong’ te noemen zijn, dezelfde visie als ik op het toezichthouden. De commissarissen waren al voorstander van actief toezichthouden. Zo’n visie is denk ik niet gerelateerd aan leeftijd, maar heeft meer te maken met hoe je bent. Ik denk dus dat je toegevoegde waarde als toezichthouder heel persoonsgebonden is. De één spreekt zich gemakkelijker uit dan de ander. Ook oudere, meer ervaren toezichthouders kunnen het idee hebben dat de toon door anderen wordt gezet. Dit is  afhankelijk van waar je terecht komt, hoe de raad daar functioneert en of deze voor jouw zienswijze openstaat. Ook als ik in een minder ontvankelijke omgeving terecht was gekomen, had ik mij uitgesproken. De uitkomst was dan waarschijnlijk wel anders geweest. Het is heel persoonlijk of je je wel of niet kritisch uit durft te spreken en dat ook belangrijk genoeg vindt om te doen.”

Welke tip heb je voor jongvolwassenen die overwegen toezichthouder te worden maar misschien – vanwege hun leeftijd – twijfelen?

‘Om te beginnen: gewoon proberen om toezichthouder te worden. De tools zijn er om jezelf zichtbaar te maken, zoals het wtzatoezicht.nl. Je krijgt deze functies vaak niet vanzelf aangeboden, dus dat soort platforms zijn ideaal. Met name kleine organisaties, die een minder groot netwerk hebben, kunnen je via zo’n platform vinden. Als je eenmaal in een raad zit, zou ik zeggen: het heeft weinig zin om daar te zitten en niet te zeggen wat jij denkt. Als mensen daar slecht op reageren en je daardoor ervaart dat je niet van toegevoegde waarde kunt zijn, is het waarschijnlijk gewoon niet jouw plek. Die organisaties moeten waarschijnlijk nog een transitie door waardoor zij wel open komen te staan voor afwijkende geluiden. Andere organisaties zullen wel voor jou openstaan. Verder wordt altijd over ‘ervaring’ gesproken, maar wat is ervaring? Ik heb nu in een bepaald segment drie jaar werkervaring die niemand anders heeft. Bovendien vul je elkaar aan binnen een raad. Dat je na een bepaalde leeftijd pas genoeg ervaring zou hebben om toezicht te houden, vind ik onzin.’

Je bent fulltime advocaat en toezichthouder bij twee organisaties. Lukt het je om je tijd te managen?

“Ja, vijf dagen werken is natuurlijk veel, maar er zijn ook nog avonden en weekenden. Toezichthouden is geen fulltimebaan en ik vind het juist leuk om dat naast mijn dagelijks werk doen. Vergaderen in de avond vind ik geen probleem. De weekenden probeer ik rustig te houden, zodat ik dan juist ook tijd heb voor mijn RvC’s, dat werkt voor mij heel goed. Gelukkig ben ik een goede planner, waardoor ik het goed kan combineren. Natuurlijk moet je het toezichthouden ook leuk vinden en er enthousiast van worden, anders voelt het als een verplichting.”