Reflectieve methoden zonder begeleiding
Als toezichthouder staat u voor voortdurende uitdagingen en complexe besluitvorming. Reflectie is een krachtig instrument dat u kan helpen om beter inzicht te krijgen in uw rol, uw beslissingen en de impact die de raad heeft. Op deze pagina vindt u verschillende reflectiemethoden die raden van toezicht kunnen gebruiken om te reflecteren op hun werk en die bij kunnen dragen aan de professionele ontwikkeling. Bij ‘kijk in de keuken’ kan de NVTZ u ondersteunen bij het vinden van een raad van toezicht bij wie u in de keuken kunt kijken.
Hieronder vindt u drie voorbeelden van reflectieve methoden die zonder begeleiding uitgevoerd kunnen worden.
Reflectieve methoden
Kijk in de Spiegel
Leren met elkaar door, gedurende en na afloop van de vergadering, te reflecteren op het toezichthouderschap en op het dynamisch proces binnen de eigen raad van toezicht.
Het socratisch gesprek
De socratische dialoog is een klassieke, gestructureerde methode voor een vertragend, reflectief gesprek.
Kijk in de Keuken
Toezichthouders ‘kijken bij elkaar in de keuken’ en kunnen op deze manier van elkaar leren, zicht krijgen op blinde vlekken en reflecteren op het functioneren als raad van toezicht.
Kijk in de Spiegel
Wat is Kijk in de Spiegel?
Kijk in de Spiegel is een werkvorm voor reflectie waarbij de raad van toezicht iedere vergadering reflecteert op een van tevoren vastgesteld onderdeel. Na uitwisseling van feedback worden gezamenlijk leer- en verbeterpunten vastgesteld die meegenomen worden naar de volgende vergadering.
Doel van Kijk in de Spiegel is leren met elkaar: reflecteren op elkaars en op het gezamenlijk handelen, ideeën opdoen, blinde vlekken in beeld krijgen om van daaruit het toezichthouderschap verder te ontwikkelen en optimaliseren.
Het socratisch gesprek
Wat is het socratisch gesprek?
In raden van toezicht is het soms nodig om gezamenlijk te reflecteren op actuele of fundamentele kwesties. De socratische dialoog is een klassieke, gestructureerde methode voor een vertragend, reflectief gesprek. Deze dialoog onderscheidt zich van andere reflectiemethoden door de gerichtheid op gezamenlijk onderzoek en visieontwikkeling in plaats van probleemoplossing of advisering.
Als raad wilt u een goed gesprek, waarin u tot de kern kunt komen. U wilt een gezamenlijk, onderzoekend en scherpend gesprek, waarin alle deelnemers een gelijkwaardige rol hebben. Een gesprek waarin alle verschillende beelden van de kwestie/ situatie / het thema boven tafel kunnen komen en op tafel blijven. De socratische methode zorgt voor intensief gezamenlijk en individueel (zelf)onderzoek en is daarmee bij uitstek een methode voor visievorming, beleidsvoorbereiding en (zelf)evaluatie.
Het is aan te bevelen het socratisch gesprek onder begeleiding plaats te laten vinden, echter faciliteert de NVTZ niet in het vinden van een begeleider. Bent u benieuwd naar de ervaring van een toezichthouder in de praktijk? Een artikel over het socratisch gesprek onder begeleiding vindt u hier. Meer informatie over deze methode vindt u op deze website.
Kijk in de Keuken
Wat is Kijk in de Keuken?
Kijk in de Keuken is een werkvorm voor reflectie. Toezichthouders ‘kijken bij elkaar in de keuken’ en kunnen op deze manier van elkaar leren, zicht krijgen op blinde vlekken en reflecteren op het functioneren als raad van toezicht.
U kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om met één of meerdere toezichthouders een vergadering van een andere raad bij te wonen, soortgelijke commissies uit te wisselen, duo’s van bestuurder-toezichthouder uit te wisselen en gezamenlijk erop uit te trekken.
Er bestaan verschillende motivaties die aanleiding geven tot ‘leren van elkaar’, namelijk:
- wij zijn trots op iets wat wij goed doen of nieuw ontdekt hebben en wij willen dit vertellen of laten zien;
- wij zijn nieuwsgierig hoe een andere raad van toezicht een bepaald iets doet;
- wij hebben een specifieke vraag en willen gespiegeld worden door een andere raad van toezicht.
Werkwijze
Afhankelijk van uw leerdoelstelling zijn er verschillende manieren waarop u Kijk in de Keuken vorm kunt geven. Zo kunt u ervoor kiezen om een raad van toezicht uit te nodigen om een vergadering bij te wonen voor feedback op het dynamisch proces. Of u kunt een andere raad vragen om mee te kijken hoe u toezicht op bijvoorbeeld kwaliteit vormgeeft.
Aanmelden?
U kunt op elk willekeurig moment ook zelf aan de slag gaan met Kijk in de Keuken. In de Reflectiegids staat onder andere Kijk in de Keuken waarin ideeën voor verschillende werkvormen worden aangereikt.
Als u het prettig vindt om ondersteuning te krijgen, dan kan de NVTZ u ondersteunen bij het vinden van een raad van toezicht bij wie u in de keuken kunt kijken. Kijk in de Keuken kan ook onder begeleiding van een externe plaatsvinden, op het aanmeldformulier kunt u aangeven of u dat wenst.
Deel uw eigen reflectiemethode
Juist bij reflectie is het belangrijk dat u zelf in regie bent en dat u zelf uw reflectiemethoden kiest. Heeft u zelf goede ervaringen met door u zelf ontworpen en /of gehanteerde reflectiemethoden? Deel deze met de NVTZ en andere toezichthouders via communicatie@www.nvtz.nl.
Kennisbank
Handreiking verslag interne toezichthouder
Reflectiegids
